Belangrijkste resultaten

1.1 Uitvoeringsprogramma’s voortkomend uit beleidsplan Sociaal Domein
In 2025 worden de volgende  uitvoeringsprogramma’s opgesteld:

• Uitvoeringsprogramma Sociaal Team Wassenaar
• Uitvoeringsprogramma gezondheid en welzijn.

Hierin komt ook de concrete uitwerking in beleidsnota's van onder andere het Preventief jeugdbeleid en het Ouderenbeleid.   

1.2 Nieuwe verordening Adviesraad Sociaal Domein
In 2024 is de Adviesraad Sociaal Domein geëvalueerd. Op basis van het advies dat hieruit is gekomen, wordt de verordening voor de Adviesraad Sociaal Domein aangepast.

1.3 Georganiseerde activiteiten ter bevordering van de lichamelijke en geestelijke gezondheid en het versterken van de sociale basis
Met de rijksmiddelen voor het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) worden activiteiten georganiseerd ter bevordering van lichamelijke en geestelijke gezondheid en het versterken van de sociale basis.  
Daarnaast zetten ook diverse partijen in het maatschappelijk veld zich in voor deze doelen. Denk hierbij aan het sociaal werk en het ondersteunen van vrijwilligers(organisaties). We informeren deze maatschappelijke organisaties over de financiële uitdagingen voor de gemeente vanaf 2026 en denken samen met hen na over mogelijkheden voor de toekomst.

1.4 Nieuwe beleidsregels respijtzorg
Door het opstellen en implementeren van nieuwe proces- en werkafspraken in het kader van mantelzorgondersteuning en respijtzorg, worden knelpunten die mantelzorgers ervaren bij de aanvraag opgeheven of verminderd. Cliënten voor respijtzorg en hun mantelzorgers ondervinden hierdoor minder bureaucratie en een snellere behandeling van de aanvraag. Ook de beschikbaarheid van het ondersteuningsaanbod wordt verbeterd. Hiervoor worden de werkafspraken herzien met de casemanagers dementie en het Sociaal Team Wassenaar. Ten slotte worden nieuwe beleidsregels opgesteld met betrekking tot mantelzorgondersteuning en respijtzorg.

1.5 Versterkte lokale implementatie Participatiewet, armoedebestrijding en re-integratie
De ministerraad heeft op 21 juni ingestemd met het wetsvoorstel Participatiewet in Balans. De planning is invoering op 1 januari 2025, maar uitstel is aannemelijk. De gewijzigde wet richt zich op meer vertrouwen aan mensen die een bijstandsuitkering hebben. Daarnaast richt de wet zich op een eenvoudigere uitvoering voor gemeenten en meer rekeninghouden met iemands persoonlijke situatie. Tot die tijd voeren we de huidige Participatiewet uit.

1.6 Gefaseerd geïmplementeerd minimabeleid
In 2024 wordt het nieuwe, dynamische minimabeleid voorgelegd aan de Raad. Met het minimabeleid wordt beoogd om zoveel als mogelijk inwoners die dit nodig hebben, financieel te ondersteunen en te laten participeren in de samenleving. Om de herziening van het beleid goed te kunnen volbrengen is ervoor gekozen om met mijlpalen te werken. Elk jaar wordt een ander onderdeel ingevoerd. Als zaken al eerder opgepakt kunnen worden, wordt dit ook gedaan. Ook blijft er ruimte voor eventuele nieuwe zaken die opkomen vanwege landelijke en lokale ontwikkelingen. Per mijlpaal wordt de Raad geïnformeerd.

2.1 Het Sociaal Team Wassenaar is duidelijk vindbaar als toegang van ondersteuning en zorg in het sociaal domein
Het Sociaal Team Wassenaar (STW) ontwikkelt zich verder door en dat uit zich in de volgende resultaten: we versterken de samenwerking met alle netwerkpartijen van het Sociaal Team Wassenaar. Zo werken we nauw samen met de huisartsen via het systeem ZorgDomein en zorgen we dat de praktijkondersteuners huisartsenpraktijk (POH)  ook toegang heeft tot het registratiesysteem van het STW.
We organiseren netwerkbijeenkomsten voor alle betrokken maatschappelijke organisaties in het sociaal domein. Het resultaat is dat de betrokken partijen in Wassenaar goed weten wat het Sociaal Team Wassenaar doet en hoe we elkaar over en weer kunnen vinden en versterken. Daarnaast zorgen we ervoor dat de wachtlijsten voor de jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning afnemen. We blijven de mogelijkheden onderzoeken en stimuleren om met het STW meer gezamenlijk op één locatie te kunnen werken. Het registratiesysteem is volledig ingericht naar de wensen van de partijen en wordt door alle convenantpartners goed benut.

3.1 Preventief jeugdbeleid
In 2025 wordt de Beleidsnota Preventief jeugdbeleid aan de Raad voorgelegd. Een belangrijk doel van dit nieuwe beleid is het terugdringen van de vraag om jeugdhulp. Het opstellen van dit beleid gaat hand in hand met participatie van jongeren en hun ouders. Onderwerpen die aan bod komen zijn onder meer ontmoetingsplekken voor jongeren, vormen van jeugdparticipatie, jeugd- en jongerenwerk en voorlichting over o.a. alcohol, drugs, mentale gezondheid, seksualiteit, voeding en sport, samen met de scholen.

3.2 Voorlichting gegeven aan jongeren over de lokale democratie
In 2025 betrekt de gemeente jongeren meer bij lokale besluitvorming. Zij worden wegwijs gemaakt in de lokale democratie en worden uitgenodigd actief te participeren in de gemeente.

3.3 Voorlichting gegeven aan jongeren over gezondheidsbevordering
De gemeente is in 2023 gestart met het programma Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO). Dit programma richt zich op de belangrijkste leefomgeving van jongeren in de leeftijd tussen de 10 en 18 jaar (met de ouders, de school, de vrije tijd en de vriendengroep). Met deze interventie willen we de mentale gezondheid van jongeren vergroten en voorkomen dat jongeren gaan drinken, roken of drugs gaan gebruiken. OKO is een langdurig bewezen effectieve interventie en een zogenaamde 'community'-aanpak. We werken samen met de GGD en Indigo die onderdeel zijn van het kernteam. Verder werken we samen met de scholen, sportverenigingen, buurtverenigingen en lokale maatschappelijke partners. Samen werken we aan het vormen van deze positieve leefomgeving.

In het voorjaar van 2025 organiseert het Kernteam OKO een dialoogsessie. De dialoogsessie is een interventie voor lokale partners en hiervoor worden alle lokale partners die met jeugd te maken uitgenodigd. Tijdens deze dialoogsessie gaan we met elkaar in gesprek over de uitkomsten van de OKO-monitor die in het najaar van 2024 is afgenomen op ten minste twee scholen voor voortgezet onderwijs in Wassenaar. Het basisonderwijs is ook een belangrijke partner en wordt ook betrokken bij de startbijeenkomst en de dialoogsessie. Door in gesprek te gaan over de uitkomsten middelengebruik en mentale gezondheid én de beschermende en risicofactoren bepalen we gezamenlijke de prioriteiten.

3.4 Hervormingsagenda Jeugd
Medio 2023 is landelijk de Hervormingsagenda Jeugd vastgesteld. Deze agenda heeft als doel knelpunten in de jeugdzorg structureel aan te pakken en hiermee het jeugdzorgstelsel financieel houdbaar te maken voor de toekomst. De regio Haaglanden is een van de koplopers waar de maatregelen al in de praktijk werden gebracht, nog voor de landelijke vaststelling van de agenda.

In Wassenaar zien we dat bijvoorbeeld in de integrale toegang, het Sociaal Team Wassenaar en de inzet van praktijkondersteuners ggz jeugd. De besparing zit bij de inzet van de (geïndiceerde) hulpverlening, maar hier staat een investering van het preventief veld tegenover.

De Hervormingsagenda adresseert nadrukkelijk ook andere domeinen en sectoren dan de jeugdhulp. Dit betekent dat het voorkomen van jeugdhulp nadrukkelijk een plek zal krijgen in het bij 3.1 genoemde preventief jeugdbeleid. Maar ook de verbinding met de kinderopvang en het primair en voortgezet onderwijs is onderdeel van de Hervormingsagenda jeugd, zo ook de Lokale Educatieve Agenda (LEA, zie: 5.2).

3.5 Uitvoering actielijnen uit Bestuurlijke opdracht kostenbeheersing Jeugdhulp
In de jeugdhulpregio Haaglanden wordt in 2025 extra ingezet op de maatregelen uit de Hervormingsagenda Jeugd, en het verbinden van de agenda aan onze regionale samenwerking. In het kader daarvan wordt uitvoering gegeven aan een bestuurlijke opdracht kostenbeheersing. Hiervoor wordt in 2025 en verder ingezet op een viertal actielijnen, te weten:

1. Zo thuis mogelijk organiseren van jeugdhulp : het gerichter inrichten van verblijfsvoorzieningen ten behoeve van afschaling en verkorting van verblijfsduur, het minimaliseren van maatwerkoplossingen binnen verblijf en het gerichter inzetten op dure en complexe casuïstiek door het ontwikkelen en toepassen van een protocol.
2. Terugdringen gebruik (lichte) hulp (begeleiding) : samenhang en afstemming tussen jeugdhulp en aanpalende domeinen, en meer substitutie van individuele zorg naar collectieve zorg-onderwijs.
3. Versterken van maatschappelijke verantwoordelijkheid : faciliteren van het gesprek met jeugdbeschermers over toewijzingen op organisatieniveau.
4. Verbeteren regionale inrichting : sturing op het regionale zorglandschap vormgeven door afspraken over inrichtingsprincipes en inkoop, sterkere regierol van de verwijzer faciliteren d.m.v. doorontwikkeling van het richtinggevend kader, en scherper grenzen reikwijdte opzoeken binnen de huidige wettelijke kaders.

Om de beoogde doelen van de Hervormingsagenda Jeugd, de bestuurlijke opdracht kostenbeheersing Jeugdhulp en de taakstellingen uit de kadernota tot een succes te maken, is lokale implementatie noodzakelijk. In 2025 geven we daar uitvoering aan via een projectmatige aanpak. Hierin zoeken we actief de verbinding met het nog op te stellen preventief jeugdbeleid zoals genoemd onder 3.1. Hiervoor moeten we ook kijken naar juridische basis voor het doorvoeren van de maatregelen. In het kader daarvan gaan we in 2025 de Verordening Jeugdhulp gemeente Wassenaar 2015 en de Beleidsregels Jeugdhulp 2019 gemeente Wassenaar aanpassen.

3.6 Getroffen voorbereidingen voor invoeren eigen bijdrage Wmo
Vanaf 1 januari 2020 is het abonnementstarief, een vast tarief voor de eigen bijdragen aan Wmo-voorzieningen, van kracht. In Wassenaar nam vanaf dat moment vooral het aantal Wmo-cliënten met hulp bij het huishouden toe.

Om de houdbaarheid van de Wmo te verbeteren, heeft het kabinet besloten om voor alle Wmo-voorzieningen waar nu het abonnementstarief voor geldt, een inkomensafhankelijke eigen bijdrage in te voeren. Deze invoering zal plaatsvinden op 1 januari 2026. In Wassenaar wordt verwacht dat deze wijziging zal leiden tot vooral een daling bij het maatwerkproduct 'hulp in de huishouding'.

De verwachting is dat het Centraal Administratiekantoor (CAK) deze eigen bijdrage berekent en de inning uitvoert voor de gemeente. Voor 2025 ligt er dan de opgave om zo nodig de huidige breed geformuleerde verordening aan te passen en om de eigen bijdrage en de eventuele gevolgen onder inwoners bekend te maken. 

4.1 Implementatie van subsidiebeleid (maatschappelijke) organisaties
In 2024 is het subsidiebeleid geoptimaliseerd en worden nieuwe subsidieregelingen opgesteld. Deze nieuwe afspraken en spelregels zullen vanaf 2026 gelden voor alle subsidieaanvragers. Door deze optimalisatie kunnen subsidies gerichter en efficiënter worden ingezet ten behoeve van actuele beleidsdoelen. Ook wordt aandacht besteed aan: een zuivere lijn tussen subsidie en inkoop, zekerheid bieden waar mogelijk door meerjarige afspraken en het kiezen van de beste financieringsvorm voor gemeente en ketenpartners.

Subsidies voor het kalenderjaar 2026 moeten in 2025 worden aangevraagd op basis van de nieuwe afspraken en spelregels. Begin 2025 worden deze nieuwe afspraken en spelregels concreet in de organisatie geïmplementeerd. Dit betekent onder meer: subsidieregelingen publiceren, aanvraagformulieren opstellen, beoordelingsprocessen inrichten, (bijv. transparante tenders), eigenaarschap organiseren en sturen met goede subsidiebeschikkingen. Vooruitlopend op het nieuwe subsidiebeleid wordt met het oog op het beperken van de uitvoeringslasten tevens een aantal subsidies voor 2025 op basis van de Algemene wet bestuursrecht verstrekt in de vorm van zogenaamde begrotingssubsidies.

5.1. Uitvoering Lokale Inclusieagenda
Er wordt een Uitvoeringsagenda opgesteld met actiepunten voor de korte en lange termijn. De acties voor de korte termijn zullen gefaseerd in 2025 en 2026 worden uitgevoerd. De uitvoering van de acties voor de lange termijn vereisen meer tijd; die staan gepland vanaf 2026.

Voor de uitvoering van deze actiepunten is in de kadernota 2023 structureel € 60.000 euro beschikbaar gesteld. Door de actiepunten reëler te plannen in 2025 en 2026, kan het jaarlijkse budget voor de uitvoering van actiepunten naar € 30.000 worden bijgesteld.

5.2 Toegang tot goed onderwijs voor iedereen
De gemeente Wassenaar wil dat alle kinderen, ongeacht hun achtergrond, optimale ontwikkelkansen hebben. Belangrijke partners voor Wassenaar zijn het onderwijsveld, de Schooladviesdienst (SAD) en de samenwerkingsverbanden in de regio Leiden voor zowel primair als voortgezet onderwijs. Met deze partners werken we onder meer aan beleid op het gebied van passend onderwijs en onderwijsachterstanden. Op het beleidsterrein van het onderwijs hebben we ambities op de volgende beleidsthema's:

• Onderwijsachterstanden

In 2025 monitoren we in hoe verre de verbeteringen die zijn doorgevoerd als resultaat van het nieuwe beleidsplan Voor- en Vroegschoolse Educatie 2024-2027 (vastgesteld door de Raad in oktober 2023) tot resultaat leiden. De belangrijkste doelen zijn het vergroten van het aantal VE-plekken, met het doel van minimaal 32 VE-plekken in 2025 (momenteel 18), en het vergroten van het bereik onder VE- peuters van 68% in 2023, naar 70% in 2024 en 85% in 2025.

• Samenwerking tussen jeugdzorg en onderwijs

Een van de maatregelen van de Hervormingsagenda Jeugd is het steviger verbinden van jeugdhulp aan aanpalende domeinen, zoals het onderwijs. Deze maatregel is vervlochten met een van de vier actielijnen uit de bestuurlijke opdracht kostenbeheersing (zie 3.5): het terugdringen van het gebruik van (lichte) hulp (begeleiding) door meer vervanging van individuele zorg door collectieve zorg in het onderwijs. In het regionale project grensverkeer van leerlingen, en in het kader van bovengenoemde actielijn zijn we nu in de fase van implementatie beland. In Wassenaar willen we ons voordeel doen met de uitkomsten van dit regionale project. De komende periode, voeren we de benodigde acties uit om in het schooljaar 2025- 2026 via deze nieuwe werkwijze te kunnen werken. Het gaat hier bijvoorbeeld over de ketenafspraken tussen samenwerkingsverbanden voor passend onderwijs en gemeenten, inkoopafspraken (productbeschrijvingen en tarieven) en de monitor om inhoudelijke en financiële resultaten te kunnen volgen.

• Onderwijs aan nieuwkomerskinderen

In 2024 zijn de regie en uitvoering van de Internationale Taalklas (ITK) overgeheveld naar de Stichting Katholiek Onderwijs Wassenaar (SKOW). De ITK biedt onderwijs aan nieuwkomerskinderen in de leeftijd van 4 tot 13 jaar. In 2025 blijven we werken aan goed onderwijs voor nieuwkomerskinderen, o.a. door te evalueren hoe de kinderen uit de ITK uitstromen naar het reguliere onderwijs. Samen met het Wassenaarse onderwijsveld onderzoeken we de mogelijkheid om in Wassenaar onderwijs te bieden aan kinderen die zijn gehuisvest in het AZC Wassenaar. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen leerlingen in de leeftijd van 4 tot 13 jaar en leerlingen van 13 tot 18 jaar.  

• Lokale Educatieve Agenda (LEA)

In het najaar van 2024 starten de gemeente, het onderwijs en andere maatschappelijke partners met het opstellen van een Lokaal Educatieve Agenda (LEA). In de LEA wordt vastgelegd hoe de gemeente, het onderwijs en maatschappelijke partners willen samenwerken en welke thema’s daarbij prioriteit hebben. Het traject om tot een LEA te komen zal in 2025 afgerond zijn.

• Laaggeletterdheid terugdringen

Wassenaar maakt met gemeenten uit de arbeidsmarktregio Zuid-Holland Centraal deel uit van een regionaal samenwerkingsverband laaggeletterdheid. Als contactgemeente voert de gemeente Zoetermeer de coördinatie en ontvangt zij Rijksmiddelen om laaggeletterdheid tegen te gaan. Vanaf 2025 zullen de gemeenten zelf een regierol moeten aannemen. Welke invulling dit precies krijgt is nog niet bekend. Te verwachten is echter dat de huidige samenwerking met de gemeenten uit de arbeidsmarktregio Zuid-Holland Centraal wordt voortgezet.

5.3 Bijdrage geleverd aan de woonzorgvisie en woonvormen bijzondere doelgroepen
Vanuit het sociaal domein wordt inbreng geleverd voor de woonzorgvisie. De basis daarvoor ligt in de verschillende beleidsdocumenten, zoals het beleidsplan Sociaal Domein en de beleidsnota Ouderenbeleid.

Vooruitlopend op de doordecentralisatie van beschermd wonen is per 1 januari 2025 de toegang beschermd wonen lokaal geregeld. Inwoners van Wassenaar die in aanmerking denken te komen voor een voorziening voor beschermd wonen kunnen zich in Wassenaar aanmelden of aangemeld worden bij het Wmo-loket van het Sociaal Team Wassenaar. Er wordt lokaal getoetst of mensen in aanmerking komen voor beschermd wonen. De toewijzing blijft voorlopig een taak van de centrumgemeente. Voor de bekostiging van het inrichten en uitvoeren van de lokale toegang, wordt een deel van de gelden die de centrumgemeente ontvangt voor de uitvoering van beschermd wonen overgeheveld naar de regiogemeenten

5.4 Uitvoering gegeven aan de opvangopgave van asielzoekers en Oekraïense ontheemden
De gemeente zet zich samen met partners in om de opvang goed en veilig te laten verlopen. Daarnaast ligt de focus op een goede inbedding van asielzoekers in de lokale gemeenschap. Allereerst door de vele vrijwilligers die onder andere taal- en fietsles geven aan de bewoners van het AZC. Maar ook door materiële en immateriële ondersteuning van de gemeente op participatie activiteiten, (zoals voetbal trainingen, het inloophuis, etc). We stimuleren samenwerking tussen verschillende partners om veiligheid te waarborgen, participatie te bevorderen en draagvlak onder de bewoners van Wassenaar te vergroten.

De gemeente blijft zich inzetten om voldoende opvangplekken te realiseren en ondersteuning te bieden aan Oekraïense ontheemden binnen onze gemeentegrenzen. De huisvesting moet voldoen aan de basisbehoeften en veiligheidseisen. Daarnaast zetten we ons in om de ontheemden een veilige plek te bieden en begeleiding te geven bij een soepele integratie in de samenleving.

6.1 Meer sport- en cultuurparticipatie door uitvoering van de Brede SPUK en het Sportakkoord II: Fit in Wassenaar
Een van de pijlers uit de nieuwe Sportvisie Wassenaar is het verhogen van de sportdeelname. De gemeente wil met initiatieven uit het Sportakkoord, het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en de inzet van de buurtsportcoaches de deelname aan sport stimuleren. Daarnaast herijkt en vernieuwt de gemeente de sportsubsidieregeling om sportverenigingen gerichter te ondersteunen en inwoners die minder bewegen te stimuleren naar deel te nemen aan een sport- en beweegaanbod. Ook cultuurparticipatie wordt als onderdeel van het GALA ingezet, bijvoorbeeld als middel om eenzaamheid te bestrijden.

6.2 Sport betrokken bij het programma Opgroeien in een Kansrijke Omgeving (OKO)
In 2024 is het OKO-programma gestart om bij te dragen aan gezonde en gelukkige jongeren en te voorkomen dat zij alcohol, drugs of andere middelen gebruiken. De sportverenigingen kunnen hierin ook een grote rol spelen met hun sportaanbod. Zij zullen hierin begeleid worden door zowel de projectleider OKO als de buurtsportcoaches.

6.3 Opgesteld Uitvoeringsprogramma cultuur
In 2025 wordt een nieuw Uitvoeringsprogramma cultuurnota opgesteld.

7.1 Geborgd programma Mentaal Lokaal Wassenaar en mentale gezondheid
In het kader van het programma Mentaal Lokaal Wassenaar wordt laagdrempelig preventief aanbod ingezet om mensen met beginnende mentale problematiek te ondersteunen, o.a. door het aanbieden van lespakket ‘levenslessen’ op scholen voor voortgezet onderwijs. Hiermee krijgen jongeren het bewustzijn dat incidentele mentale problemen niet altijd direct reden tot zorg zijn, maar dat je er gewoon over mag praten. Daarnaast hebben inwoners via de huisarts toegang tot de zelfhulpprogramma’s (apps) van de ‘hoofdleiding’. In 2025 is ook de website Mentaal Wegwijs Wassenaar beschikbaar, een digitale sociale kaart voor mentale gezondheid.
Met Mentaal Lokaal Wassenaar willen we bereiken dat er minder beroep wordt gedaan op de duurdere zorg, omdat mensen eerder zelf aan de slag gaan met milde mentale klachten en/of eerder om hulp vragen in het preventieve veld. Om deze succesvolle programma’s een vliegende start te geven en voort te zetten is een investering nodig. Per 1 januari 2025 worden eventuele extra kosten gedekt vanuit de regionale IZA-gelden.

7.2 Voldoen aan wettelijke verplichting suïcide preventie
Per 1 januari 2025 zijn gemeenten verplicht in te zetten op suïcidepreventie. Er wordt daarvoor door de Rijksoverheid geld beschikbaar gesteld. Wassenaar werkt al enkele jaren aan suïcidepreventie met de inzet van de succesvolle Sumona-aanpak. Hiervoor worden structureel middelen ingezet. Vanaf 2025 kunnen de middelen vanuit het Rijk hier ook voor ingezet worden, waardoor minder eigen middelen nodig zijn.

7.3 Uitgewerkte aanpak gezondheidszorg - Integraal Zorgakkoord (IZA)
Het doel van IZA is om de zorg voor de toekomst goed, toegankelijk en betaalbaar te houden. De looptijd van het akkoord is vooralsnog 2023–2026. In 2025 werken we verder aan de uitvoering van het regionale werkplan en de lokale werkagenda. We zetten regionaal in op 4 actielijnen:
•          Preventie: (positief) gezond leven
•          Thuis ouder worden, in-,door– en uitstroom in de keten (samen organiseren)
•          Versterken mentale gezondheid en toegankelijkheid passende geestelijke gezondheidszorg
•          Naar een gezonde arbeidsmarkt.