Paragraaf Lokale heffingen

1.1 Inleiding
In deze paragraaf wordt inzicht gegeven in de door de gemeente Wassenaar geheven belastingen, bestemmingsheffingen en rechten. Onder de belastingen vallen o.a. de onroerendezaakbelastingen, de toeristenbelasting en de hondenbelasting. Onder de bestemmingsheffingen vallen o.a. de rioolheffing en de afvalstoffenheffing.
De rechten omvatten een grote groep belastbare feiten. De belangrijkste hiervan zijn de marktgelden, de begrafenisrechten en de leges inzake omgevingsvergunningen, reisdocumenten en burgerlijke stand. Voor zowel de bestemmingsheffingen als de rechten geldt dat de tarieven maximaal kostendekkend mogen zijn en dat de opbrengst gebruikt wordt ter dekking van de gemaakte kosten.

1.2 Indexatie gemeentebelastingen
Onder het motto “de gebruiker betaalt” is het uitgangspunt dat heffingen zoveel mogelijk kostendekkend zijn.
De baten van belastingen en rechten zijn voor 2025 aangepast met het door het CPB geraamde inflatiepercentage van 4,9% (consumentenprijsindex). Dit percentage wordt ook gehanteerd in de kaderbrief GR’en  voor de indexering van de gemeentelijke bijdrage voor lonen in de begroting 2025. Met deze verhoging wordt de algemene prijsontwikkeling gevolgd. Dit levert structureel hogere baten op van € 735.000. Dit is noodzakelijk om de inkomsten van de gemeente op dit onderdeel op peil te houden en structurele onevenwichtigheid te voorkomen.

1.3 Overzicht geraamde baten belastingen en rechten
Onderstaand overzicht vermeldt de geraamde opbrengsten voor 2024 en 2025 voor wat betreft de diverse belastingen en rechten.  

Tabel 7.1 - Opbrengst uit belastingen   bedragen x € 1.000

1.4 Belastingen
Onroerendezaakbelastingen (OZB)
De aanslag OZB wordt voor het belastingjaar 2025 gebaseerd op OZB-tarieven voor 2025 en de WOZ-waarde naar waardepeildatum per 1 januari 2024.

Bij de berekening van de OZB-tarieven voor 2025 wordt rekening gehouden met de meest recente gegevens omtrent de verwachte waardeontwikkeling. De voorlopige waardeontwikkeling gaat uit van een waardestijging van 5,3% voor woningen en een waardestijging van 1,4% voor niet-woningen.  In december 2024 worden op basis van de meest recente waardeontwikkeling de tarieven vastgesteld door de raad.

Het uitgangspunt voor de geraamde netto OZB-opbrengst 2025 van woningen en niet-woningen is om deze te verhogen met het inflatiepercentage van 4,9%.  

Tevens is besloten om aanvullend een inhaalpercentage op de onroerendezaakbelastingen toe te passen van 7,5%. De reden is dat de laatste jaren op de lasten een hoger indexatiepercentage is toegepast in vergelijking met de baten. Dit levert € 900.000 extra aan structureel hogere baten op. Deze extra verhoging met 7,5% betekent voor een eigenaar van woning een stijging van de woonlasten met € 55,00 per jaar.

• Indexering geraamde OZB-opbrengst op basis van inflatiepercentage met 4,9%.
• Daarnaast een extra OZB-opbrengst (inhaalslag) met 7,5% (opgeteld: 12,4%)

Hondenbelasting, toeristenbelasting en precariobelasting
De opbrengsten voor toeristenbelasting, hondenbelasting en precariobelasting zijn met het inflatiepercentage van 4,9% verhoogd.

Tabel 7.2 - Tarieven hondenbelasting en toeristenbelasting   

1.5 Heffingen en rechten
In de paragraaf lokale heffingen is het verplicht om een overzicht van baten en lasten op te nemen voor de heffingen waarbij sprake is van het verhalen van kosten. In dit hoofdstuk worden de diverse heffingen kort behandeld en wordt per heffing via een vast format inzicht gegeven in de kosten die aan de heffing worden toegerekend. De gehanteerde tariefstelling, geraamde baten en eventuele achterliggende beleidskeuzes worden ook per heffing aangeven.
De overhead die aan een heffing wordt toegerekend wordt via onderstaande formule berekend:

1.5.1   Riool- en waterzorgheffing

Wateroverlast en verdroging vragen steeds meer maatregelen in de publieke ruimte. Om meer recht te doen aan de bredere invulling van de gemeentelijke watertaken heeft de VNG de naam rioolheffing gewijzigd in riool- en waterzorgheffing. Van de maatregelen in de publieke ruimte heeft iedereen profijt.

Op 26 maart 2024 heeft de gemeenteraad het nieuwe Integraal Waterketenplan (IWKp) vastgesteld. Dit programma gaat over de waterketen in de Leidse regio. De gemeenten Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Zoeterwoude, Wassenaar en Voorschoten hebben samen met het hoogheemraadschap van Rijnland dit plan gemaakt. Het plan geldt voor 2024-2028 en volgt het programma 2019-2023 op. Drinkwaterbedrijven Dunea en Oasen doen ook mee in dit programma.

Binnen de samenwerking hebben alle partijen hun eigen taken en verantwoordelijkheden. Maar eigenlijk is er sprake van één systeem: de waterketen. De gemeenten hebben taken voor afval-, hemel- en grondwater. Het waterschap is verantwoordelijk voor de waterhuishouding en het verwerken van afvalwater. Drinkwaterbedrijven zorgen voor een duurzame veiligstelling van de drinkwatervoorziening.
Dit is een verplicht plan op grond van de Wet milieubeheer.

Tabel 7.3 - Berekening kostendekkingspercentage riool- en waterzorgheffing

Tarieven riool- en waterzorgheffing en beleidskeuzes

De riool- en waterzorgheffing wordt geheven van de gebruiker van een perceel van waaruit water direct of indirect op de gemeentelijke riolering wordt afgevoerd. Als heffingsmaatstaf geldt het waterverbruik waarmee wordt beoogd zoveel mogelijk recht te doen aan het principe ‘de vervuiler betaalt’. De gegevens omtrent het waterverbruik worden door Dunea geleverd aan de Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland (BSGR). De BSGR verwerkt het waterverbruik voor het kunnen opleggen van de aanslag riool- en waterzorgheffing op basis van onderstaande tarieventabel. De daarin genoemde staffels zorgen voor de BSGR voor veel handwerk en aanslagen die worden geblokkeerd in hun belastingsysteem, met name die bij woningen. Per huishouden moet worden bekeken hoeveel water er is verbruikt. Onder de 80 m3 was dit tot nu toe een vast bedrag. Daarboven moet het te betalen bedrag aan riool- en waterzorgheffing apart worden berekend.
Daarnaast levert Dunea aan het begin van het belastingjaar meerdere bestanden waterverbruik aan. Dit komt omdat inwoners hun eindafrekening krijgen over de periode januari-januari, februari-februari, enz.
Als een waterverbruik pas later bekend is bij de BSGR wordt de volledige aanslag (WOZ/OZB, afvalstoffenheffing, riool- en waterzorgheffing en hondenbelasting geblokkeerd tot het moment dat het waterverbruik wel bekend is. Voorgesteld wordt om vanaf het belastingjaar 2025 een vast tarief aan riool- en waterzorgheffing te hanteren voor verbruik tot en met 250m3 in plaats van 80m3 en daarboven een bedrag per m3. Dit heeft als voordeel dat alle aanslagen WOZ/OZB, afvalstoffenheffing, riool- en waterzorgheffing en hondenbelasting in één keer de deur uitgaan. Een beperkt aantal objecten (minder dan 550) die boven de 250m3 water verbruiken krijgt achteraf een aanvullende aanslag riool- en waterzorgheffing. Op basis van het werkelijke waterverbruik over de afgelopen jaren worden de tarieven voor 2024 met 2,5% verhoogd.
De mate van kostendekkendheid komt uit op 99,4%.  

Tabel 7.4 - Tarieven riool- en waterzorgheffing

1.5.2.   Afvalstoffenheffing
De afvalstoffenheffing wordt geheven om de kosten van het ophalen en verwerken van huishoudelijke afvalstoffen te verhalen. Het college is conform het geldende beleid voorstander van een kostendekkende afvalstoffenheffing. Bij een structureel tekort van € 4 miljoen is het voor de afvalstoffenheffing noodzakelijk om tot 100% kostendekkendheid te komen en niet uit de lopende begroting geld bij te leggen. Dit levert € 200.000 op. Gedeeld over het aantal huishoudens in Wassenaar (12.008) betekent dit een bedrag van gemiddeld € 17 per huishouden per jaar.

Tabel 7.5 - Berekening kostendekkingspercentage afvalstoffenheffing

Tarieven en beleidskeuzes
De afvalstoffenheffing is gedifferentieerd naar de grootte van een huishouden in de vorm van een eenpersoonshuishouden en een meerpersoonshuishouden.
Voor een extra groene of grijze container geldt een aanvullend tarief.
Voor 2025 zijn de tarieven met 13% verhoogd ten opzichte van 2024. Hiervan is 6,5% het gevolg van gestegen kosten voor het ophalen en verwerken van afval door Avalex. De andere 6,5% is bedoeld om de afvalstoffenheffing vanaf 2025 zoveel mogelijk kostendekkend te maken. De mate van kostendekkendheid komt voor 2025 uit op 98,3%.

Tabel 7.6 - Tarieven afvalstoffenheffing

1.5.3   Begraafplaatsrechten

Begraafplaatsrechten worden geheven voor het gebruik van de begraafplaats en het gebruik van de diensten die daarbij worden verleend. De gerealiseerde opbrengst is al een aantal jaar relatief stabiel en is hoofdzakelijk afhankelijk van het aantal begrafenissen.

Tabel 7.7 - Berekening kostendekkingspercentage begraafplaatsrechten

Tarieven begraafplaatsrecht
Uitgangspunt voor de tarieven is in het algemeen 100% kostendekkendheid. Gelet op het relatief geringe aantal begrafenissen en de structurele onderhoudslasten is dit voor deze taak niet te realiseren zonder (grote) tariefsverhogingen en/of teruggang in het onderhoud. De tarieven voor 2025 zijn met het inflatiepercentage (4,9%) verhoogd.

1.5.4   Marktgelden

Marktgelden worden geheven voor het gebruiken van openbare grond c.q. het innemen van een standplaats op het marktterrein, gedurende de tijd dat het markt is. De opbrengst is afhankelijk van de daadwerkelijke bezetting van de weekmarkt.

Tabel 7.8 - Berekening kostendekkingspercentage marktgelden

Tarieven marktgelden
Het marktgeld bedraagt een tarief voor iedere strekkende meter grond, waarvoor een standplaats wordt ingenomen, gemeten in de lengterichting. Voor iedere strekkende meter grond waarvoor achterruimte wordt ingenomen geldt een apart tarief. Voor 2024 zijn de tarieven met het inflatiepercentage (4,9%) verhoogd.

Tabel 7.9 - Tarieven marktgelden

1.5.5   Leges

Leges worden geheven voor het door de gemeente verlenen van diensten zoals opgenomen in de tarieventabel behorende bij de Legesverordening. Deze tarieventabel bestaat uit drie hoofdstukken: Algemene dienstverlening, dienstverlening en besluiten in het kader van de Omgevingswet en dienstverlening vallend onder de Europese dienstenrichtlijn (specifiek voor ondernemers). Binnen de drie hoofdstukken zijn de leges onderverdeeld in paragrafen waarbinnen de samenhangende tarieven zijn geclusterd. De opbrengsten zijn in de begroting niet op hoofdstukniveau opgenomen, maar zijn op taakveld gegroepeerd. Van een aantal diensten wordt namelijk dusdanig weinig gebruik gemaakt dat het apart opnemen van een raming geen meerwaarde heeft.

Tabel 7.10 - Berekening kostendekkingspercentage leges per hoofdstuk

Tarieven, kostendekkendheid en kruissubsidiëring leges
De tarieven voor de diverse leges worden jaarlijks in principe met het inflatiepercentage verhoogd, waarbij wordt uitgegaan van de reeds bestaande verdeling in de tarieven. Voor tarieven waarvoor een maximumbedrag geldt wordt uitgegaan van het maximaal toegestane bedrag.
Om de digitale dienstverlening te stimuleren wordt voor het verstrekken van gegevens uit de basisregistratie personen (hoofdstuk 1) een lager tarief gerekend als de aanvraag volledig digitaal plaatsvindt.
Op basis van de berekening van de kostendekkendheid is alleen binnen hoofdstuk 1 (Algemene dienstverlening) sprake van kruissubsidiëring. De leges voor huwelijken zijn op begrotingsbasis meer dan kostendekkend. Dit is toegestaan zolang de kostendekkendheid van het totaal van de binnen deze titel geheven leges niet meer dan 100% kostendekkend is.

Afhankelijk van het soort en aantal aanvragen omgevingsvergunning kunnen de legesopbrengsten fluctueren. Eventuele meer- of minderopbrengsten worden glad getrokken via de bestemmingsreserve egalisatie omgevingsvergunningen.

1.6 Vergelijking gemeentelijke woonlasten met andere gemeenten
Onder de gemeentelijke woonlasten verstaan we het gemiddelde bedrag dat een huishouden in een bepaalde gemeente betaalt aan OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing.
Om een beeld te krijgen van de gemeentelijke woonlasten van de burgers van de gemeente Wassenaar is een vergelijking gemaakt met die van regionale gemeenten aangevuld met die van de gemeente Bloemendaal. De vergelijking is gebaseerd op het jaar 2024. De bron van onderstaande gegevens betreft de COELO Atlas van de lokale lasten 2024.

In tabel 7.11 zijn de lasten 2024 voor eigenaren van woningen van de omliggende gemeenten weergegeven. In de woonlasten zijn de afvalstoffenheffing, riool- en waterzorgheffing en de OZB meegenomen. Bij de OZB is door COELO uitgegaan van een gemiddelde landelijke WOZ-waarde. De woonlasten in tabel 7.11 wijken daarom iets af van die in tabel 7.12.

Tabel 7.11 Lasten voor eigenaren van woningen in 2024 (afvalstoffenheffing, riool- en waterzorgheffing  en OZB)

In onderstaande staatjes wordt het OZB-tarief per gemeente gehanteerd. Hierbij wordt uitgegaan van een fictieve WOZ-waarde van € 350.000.
Dit leidt er toe dat gemeenten met een hoge gemiddelde WOZ-waarde, zoals Wassenaar, per definitie hoge gemeentelijke woonlasten hebben. In de staatjes hierna daarom iets meer specificering op het gebied van riool- en waterzorgheffing, afvalstoffenheffing en gemeentelijke woonlasten bij een woning met een WOZ-waarde van € 350.000.
NB: het betreft een vergelijking van cijfers over 2024, aangezien gegevens over het jaar 2025 nog niet beschikbaar zijn.

Tabel 7.12 Woonlasten 2024:

Ontwikkeling woonlasten
Door de totale woonlasten voor meerpersoonshuishoudens in jaar t te vergelijken met het landelijk gemiddelde in jaar t-1 (zoals gepubliceerd door het COELO) en dit uit te drukken in een percentage kan de ontwikkeling van de woonlasten ten opzichte van het landelijk gemiddelde worden geschetst.

Tabel 7.13 - Woonlasten Wassenaar t.o.v. landelijk gemiddelde

Bron: COELO – Atlas van de lokale lasten

Bovenstaande vergelijking laat zien dat de woonlasten in Wassenaar hoger liggen dan het landelijk gemiddelde. De voornaamste oorzaak hiervan is de hoge gemiddelde WOZ-waarde van de Wassenaarse woningen.

In de tabel hieronder de ontwikkeling van de woonlasten in Wassenaar bij een WOZ-waarde van € 350.000

Tabel 7.14.1: Woonlastenoverzicht Wassenaar 2024 en 2025 op basis van een waardeontwikkeling per 1 januari 2024 van 5,3% en een indexering van 4,9% van het tarief bij de OZB-woningen (tarief OZB: 0,0978% voor 2025):

*EPH op basis van een fictieve WOZ-waarde van € 350.000 in 2024 (waardeontwikkeling WOZ 2025: 5,3%)
* MPH op basis van een fictieve WOZ-waarde van € 650.000 in 2024 (waardeontwikkeling WOZ 2025: 5,3%)

Tabel 7.14.2 Woonlastenoverzicht Wassenaar 2024 en 2025 op basis van een waardeontwikkeling per 1 januari 2024 van 5,3% en een indexering van 12,4% van het tarief bij de OZB-woningen (tarief OZB: 0,1047% voor 2025):

*EPH op basis van een fictieve WOZ-waarde van € 350.000 in 2024 (waardeontwikkeling WOZ 2025: 5,3%)
* MPH op basis van een fictieve WOZ-waarde van € 650.000 in 2024 (waardeontwikkeling WOZ 2025: 5,3%)

1.7 Kwijtscheldingsbeleid
In de raadsvergadering van 7 april 2015 is de Regeling kwijtschelding gemeentelijke belastingen Wassenaar 2015 vastgesteld. Kwijtschelding is in Wassenaar mogelijk voor de onroerende-zaakbelastingen, de afvalstoffenheffing, de rioolheffing en de hondenbelasting (alleen eerste hond). Voor de overige heffingen is geen kwijtschelding mogelijk.
De kwijtscheldingsnorm in Wassenaar is bepaald op de maximaal door het Rijk toegestane 100% van de bijstandsnorm. Dat wil zeggen dat iemand met een inkomen op bijstandsniveau bijna altijd in aanmerking komt voor kwijtschelding, tenzij er sprake is van vermogen (spaargeld of eigen woning).
Ook voor ZZP’ers is het mogelijk om onder dezelfde voorwaarden als privépersonen voor kwijtschelding in aanmerking te komen. De kwijtschelding wordt uitgevoerd door de Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland (BSGR). De bedragen aan kwijtschelding voor afvalstoffenheffing en rioolheffing worden als kosten meegenomen bij het bepalen van de tarieven.

Over het jaar 2025 worden naar verwachting de volgende bedragen aan kwijtschelding verleend:

1.8 Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland
De volledige heffing en invordering, inclusief de waardering in het kader van de Wet WOZ, is overgedragen aan Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland (BSGR). Voor de gemeente Wassenaar geldt dit voor de onroerendezaakbelastingen, baatbelasting, riool- en waterzorgheffing, afvalstoffenheffing, hondenbelasting, toeristenbelasting, precariobelasting, ondernemersheffing en de BIZ (Bedrijven investeringszone)-bijdragen.