Paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing

De jeugdzorg is een open einde regeling, waardoor overschrijding van de budgetten door groei van de doelgroep, stijging van de zorgkosten en de toenemende vraag naar complexe zorg dreigt. Daarnaast zijn er na-ijleffecten van de Corona pandemie op de ontwikkeling en welzijn van jongeren, met name meisjes.

Door te investeren in innovatie, preventie en het versterken van de toegang beoogt de gemeente om de kosten voor jeugdzorg te beheersen. Daarnaast volgt de gemeente de ontwikkeling van de uitgaven op de voet en wordt de gemeenteraad indien nodig voorgesteld om de budgetten aan te passen.

Landelijk is ingezet om de jeugdzorgplus voorzieningen af te bouwen. Hierdoor kunnen jeugdzorgplusinstellingen in financiële problemen komen, waardoor de continuïteit van zorg in het geding komt. In Regio Haaglanden is sprake van twee jeugdzorgplus-instellingen die in de problemen zijn en waaraan de gemeente Wassenaar financiële steun verleend. Er zijn nog geen concrete afspraken gemaakt over hoogte en duur van de financiële steun en onduidelijk is of er nog Rijksmiddelen kunnen worden verwacht.

Regionaal wordt in Haaglanden in samenwerking met de jeugdzorgplusinstellingen gewerkt aan een continuïteitsplan. Dit plan moet uitsluitsel geven aan wat ervoor nodig is de jeugdzorgplusinstellingen af te bouwen onder de voorwaarde van continuïteit van zorg. Welke financiële steun dit zal vragen van de gemeenten is mede afhankelijk van financiële steun vanuit het Rijk. Jeugdzorgregio Haaglanden is hierover in gesprek met de VNG en het Ministerie van VWS.

De Wmo is een open einde regeling waarbij het aantal cliënten als gevolg van het invoeren van het abonnementstarief vanaf 2019 en door vergrijzing stijgt. Het gaat dan met name om cliënten die gebruik maken van huishoudelijke ondersteuning.

Vanwege de houdbaarheid van de Wmo heeft het kabinet besloten om voor alle Wmo-voorzieningen waar nu het abonnements-tarief voor geldt, een inkomensafhankelijke eigen bijdrage in te voeren. De gemeente beoogt de kosten te beheersen door te investeren in preventie en kostenbesparende maatregelen. Daarnaast volgt de gemeente de ontwikkeling van de uitgaven op de voet en wordt de gemeenteraad indien nodig voorgesteld om de budgetten aan te passen.

De economische ontwikkelingen zijn doorlopend in beweging en daardoor kan het beroep op de uitkeringsregelingen snel toenemen. Ook bestaat het risico dat de gemeente niet in aanmerking komt voor de vangnetregeling omdat niet aan alle voorwaarden wordt voldaan. Het maximale risico is voor 2024 gemaximeerd op 10% budgetoverschrijding. Niet iedereen kan voldoende ondersteund worden en participeren in de samenleving.

De gemeente zet in op uitstroombeleid met een arbeidsmarktoffensief, jeugdwerkgelegenheidsplan en reguliere participatie-middelen, waardoor aan de voorwaarde van de vangnetuitkering wordt voldaan.

Door de invoering van de Omgevingswet per 1 januari 2024 is het proces van vergunningverlening door meer regelgeving ingewikkelder geworden.
Het is een ingrijpende wetswijziging die naar verwachting in de beginperiode gepaard gaat met meer benodigde inzet en inhuur dan voorzien.
Daarnaast zorgt de implementatie voor organisatorische veranderingen.

De invoering van de Omgevingswet is zo goed mogelijk voorbereid. De organisatie werkt er hard aan om te werken conform de nieuwe Omgevingswet.
Echter de ervaring over de eerste periode van 2024 laat zien, dat processen minder soepel verlopen en dat het halen van termijnen onder druk staat.
Op dit moment is er geen aanleiding om de gemeenteraad voor te stellen om bij te sturen.

Komende jaren gaat de gemeente een aantal grote projecten uitvoeren. Hierbij kan gedacht aan de herinrichting dorpskern, een nieuwe gemeentewerf, renovatie binnenkant van Raadhuis De Paauw.

Voor de beheersing van deze projecten levert het aanstellen van een project-controller een bijdrage aan de signalering, waardoor vroegtijdig kan worden bijgestuurd. De organisatie beschikt (nog) niet over een dergelijke functionaris. Dat geeft een extra risico op overschrijding van tijd en geld.

Informatieveiligheid is één van de grootste risico’s welke de gemeente loopt. Bijvoorbeeld het risico op hacken, waardoor derden onbevoegd toegang krijgen tot het netwerk, applicaties of informatie, of het risico op een Ransomware aanval (software dat ontworpen is om de toegang te krijgen tot het netwerk, met het doel om deze te blokkeren, totdat er een geldbedrag is betaald). Maar ook het risico op ongeautoriseerd gebruik maken of bewerken van informatie, zonder dat er sprake is van kwade opzet, moet op grond van wetgeving en integriteit van informatie ten alle tijde worden uitgesloten.

De gemeente investeert jaarlijks om te borgen dat zij aan de vereiste beveiligingsrichtlijnen voldoet. Zo neemt de gemeente bijvoorbeeld maatregelen om in de basis van de Cyberbeveiligings-wet (NIS2-richtlijn) te voorzien, welke naar verwachting in de eerste helft van 2025 ingaat.
Daarnaast worden interne en externe audits uitgevoerd waarin verantwoording wordt afgelegd aan toezichthouders.
De uitkomsten van de zelfevaluaties en audits geven input voor het jaarlijkse informatie-beveiligingsplan.

het Rijk heeft de nieuwe financieringssystematiek met de meicirculaire 2024 vervroegd ingevoerd. In de nieuwe financierings-systematiek is het accres gekoppeld aan de ontwikkeling van het bruto binnenlands product (bbp). Door deze systeemwijziging wordt het Gemeentefonds volatieler, waardoor het risico op onverwachte mee- of tegenvallers toeneemt.

De gemeente Wassenaar actualiseert periodiek de maatstaven en verwerkt de gevolgen van de laatst gepubliceerde circulaire gemeentefonds in het eerstvolgende P&C product. Daarnaast informeert het college de gemeenteraad over de uitkomsten door middel van een Raads-informatiebrief.

Elke deelnemer aan een Gemeenschappelijke Regeling is in principe voor zijn aandeel verantwoordelijk voor mogelijke tekorten binnen de betreffende GR. Doordat elke deelnemer voor zijn aandeel verantwoordelijk is voor de mogelijke tekorten binnen de betreffende gemeenschappelijke regeling loopt de gemeente risico tot het bedrag van zijn aandeel.

Op grond van de Wet gemeenschappelijke regelingen dienen de begroting, het jaarverslag en de jaarrekening van de gemeenschappelijke regeling te voldoen aan krachtens algemene maatregel van bestuur te stellen regels. Via het bestuur van de gemeenschappelijke regeling kan de gemeente aandacht vragen voor financiële tekorten en hierop sturen.
De gemeenteraad wordt jaarlijks in de gelegenheid gesteld om een zienswijze naar voren te brengen over de ontwerpbegrotingen van de gemeenschappelijke regelingen.

De gemeente loopt als een garantieverstrekker een risico als een garantienemer niet aan zijn betalingsverplichtingen kan voldoen en de geldverstrekker een beroep doet op de door de gemeente afgegeven garantie. De gemeente heeft een garantie afgegeven aan Avalex, zodat zij zich konden inkopen als aandeelhouder in HVC.

Bij de afgifte van garanties door de gemeente wordt er gekeken naar de kredietwaardigheid van de partijen. Daarnaast wordt jaarlijks bijgehouden of de garantienemer zijn leningen aflost en welk deel van de garantie daarna nog open staat.